Werkvormen voor Complex Systemische problemen

Een uitspraak die ik al vaker uit mijn heb mond laten rollen. Een spoedeisende hulp is 365 dagen per jaar 24/7 open voor spoedeisende medische zorg. Deze chronische beschikbaarheid en de mogelijkheid tot meer diagnostiek dan in de eerste lijn mogelijk is, maakt de spoedeisende hulp met enige regelmaat meer tot een “24/7 oplossingen centrum” of een “24/7 diagnostisch centrum”.|

Een spoedeisende hulp biedt eerste opvang en stabilisatie voor acuut zieke patiënten. Patiënten liggen aan de monitor om hun hartslag en bloeddruk te bewaken. Wanneer alle behandelkamers vol zijn, kunnen we patiënten niet meer bewaken. Door een enorm aanbod aan patiënten vertraagt de aanvullende diagnostiek. Soms kunnen we patiënten ook niet meer opnemen omdat het ziekenhuis te vol ligt. De zorg stagneert.

Een overvolle afdeling Spoedeisende hulp waar soms enkele uren een “stop” of “code rood” moet worden afgekondigd is een voorbeeld van een complex systemisch probleem. Er is niet een duidelijke oorzaak. Oorzaken hangen met elkaar samen. Waar in dit complexe geheel moet je beginnen ? Hoe weet je of je begint met een oorzaak die ook werkelijk kan bijdragen aan het verminderen van druk op de spoedeisende hulp ? En veel gebruikte oplossing voor het verbeteren van dit probleem is het uitbreiden van de capaciteit op de spoedeisende hulp. Hoewel ik hier geen tegenstander van ben is het goed om je te realiseren dat dit een versterkend effect heeft. Het is tijd om op een onderbouwde wijze als medisch professionals te gaan kijken naar mogelijkheden in verandering voor complexe systemische problematiek in de zorg. Zodat onze inspanningen ook werkelijk effect hebben. Die wetenschappelijk onderbouwde aanpak komt vanuit systeemdenken. SEH piekdrukte is slechts een van de vele complexe vraagstukken waar we op dit moment te maken hebben. Causale diagrammen vormen een systematische benadering voor allerlei uitdagende en complexe vraagstukken

Causale diagrammen zijn afkomstig uit de systeemdynamica en sterk gepopulariseerd door publicaties van o.a Senge (1990, 1994). Zelf leerde ik deze werkvorm voor het eerst van Hans Vermaak tijdens de opleiding systeemdenken in praktijk.

• “Het” complexe systemische problemen diagnosticeren we en bakenen we af
• Door het maken van (meerdere) causale diagrammen krijgen we inzicht in aangrijpingspunten voor verandering van dit probleem
• Door het identificeren van meetfactoren weten we waar we vooruitgang kunnen monitoren
• Door op systeem dynamische wijze te kijken reken je af met “standaard-stokpaardjes”
• Door met verschillende groepen een causaal diagram te maken voor hetzelfde vraagstuk kan een gesprek gestart worden over de betekenisgeving van de diagrammen. Dit biedt ruimte voor discussie over handelingsperspectief
• Anders dan intervisie levert dit niet allen een perspectief op in blinde vlekken van het individu maar meer in verschillen in handelingsperspectief en ruimte voor (meetbare)verandering 

Wil je weten of jouw problematiek in de zorg een complex systemisch probleem is ? Wil je aan de slag met deze werkvorm ? Neem contact op, accreditatie wordt aangevraagd. 6 ABAN PE per medisch specialist. Het maken van causale diagrammen is opgenomen in de themadag SEH piekdrukte.